Diabetes type 2 en insulineresistentie worden vaak in één adem genoemd, en dat is niet zonder reden. De twee aandoeningen zijn nauw met elkaar verbonden, maar ze zijn niet hetzelfde. Om te begrijpen hoe ze zich tot elkaar verhouden, is het belangrijk te weten wat er precies in het lichaam gebeurt bij deze vormen van verstoorde bloedsuikerregulatie.
Wat is insulineresistentie?
Insulineresistentie is een aandoening waarbij de cellen in je lichaam minder gevoelig worden voor het hormoon insuline. Insuline wordt door de alvleesklier aangemaakt en zorgt ervoor dat glucose (suiker) uit je bloed wordt opgenomen in je lichaamscellen om als energiebron te dienen.
Bij insulineresistentie werkt dit proces niet goed: de cellen reageren onvoldoende op insuline, waardoor de alvleesklier steeds meer insuline moet produceren om dezelfde hoeveelheid glucose op te nemen. Dit leidt tot verhoogde insulinespiegels in het bloed, wat op den duur uitputting van de alvleesklier en verhoogde bloedsuikerwaarden veroorzaakt.
Wat is diabetes type 2?
Diabetes type 2 is een chronische stofwisselingsziekte waarbij het lichaam niet genoeg insuline aanmaakt óf de insuline niet goed gebruikt (insulineresistentie). Hierdoor blijft er te veel glucose in het bloed circuleren, wat schadelijk is voor organen, zenuwen en bloedvaten.
In veel gevallen ontstaat diabetes type 2 geleidelijk uit langdurige insulineresistentie. Het is dan ook geen verrassing dat insulineresistentie wordt beschouwd als een voorstadium of risicofactor voor diabetes type 2.
De link tussen insulineresistentie en diabetes type 2
- Insulineresistentie is vaak de eerste stap richting diabetes type 2.
- Jarenlang kan het lichaam dit compenseren door meer insuline te produceren.
- Als de alvleesklier het op een gegeven moment niet meer bij kan houden, stijgt de bloedsuikerspiegel.
- Dan spreken we van pre-diabetes of uiteindelijk van diabetes type 2.
Risicofactoren voor beide aandoeningen
- Overgewicht, vooral rond de buik
- Weinig beweging
- Ongezonde voeding (veel suiker, bewerkte koolhydraten, transvetten)
- Chronische stress of slechte slaap
- Erfelijke aanleg
Wat kun je doen bij insulineresistentie en diabetes type 2?
Het goede nieuws is dat beide aandoeningen in veel gevallen te beïnvloeden zijn met leefstijlveranderingen, zeker in de beginfase:
- Voeding aanpassen
Kies voor voeding met een lage glycemische index, veel vezels, gezonde vetten en weinig toegevoegde suikers. Denk aan groenten, peulvruchten, noten, vette vis en volkoren producten. - Meer bewegen
Dagelijkse beweging verhoogt de insulinegevoeligheid van je cellen. Zowel krachttraining als cardio zijn effectief. - Gewicht verliezen
Vooral buikvet draagt bij aan insulineresistentie. Afvallen, al is het maar 5–10% van je lichaamsgewicht, kan enorme verbetering geven. - Stress verminderen en goed slapen
Hormonen die vrijkomen bij stress (zoals cortisol) verstoren de bloedsuikerregulatie. - Medicatie
Bij diabetes type 2 kunnen medicijnen zoals metformine worden voorgeschreven om de insulinegevoeligheid te verbeteren en de bloedsuiker te verlagen.
Conclusie
Insulineresistentie is vaak de voorbode van diabetes type 2. Door tijdig te herkennen en actie te ondernemen, kun je de progressie naar diabetes vertragen of zelfs voorkomen. Leefstijl is daarbij de sleutel. Voor wie al diabetes type 2 heeft, kan een combinatie van medicatie, gezonde voeding en beweging de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren.